Kopa Śmierci to jeden ze szczytów w Górach Stołowych. Niemiecka nazwa tej góry brzmiała „Totenkopf’ co można przetłumaczyć na „trupią głowę” lub mniej dosłownie „trupią czaszkę”. Skąd te pełne śmierci nazewnictwo? Historia jest bardzo ciekawa! Zapraszamy w mroczny świat Gór Stołowych.
AKTUALIZACJA 2021! Skalna czaszka jest już udostępniona dla turystów!
STOLIWO SKALNIAKA – NAROŻNIKA
To bardzo popularne miejsce, przede wszystkim ze względu na skalne miasto 'Błędne Skały” które będąc jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc w całych Sudetach przyciąga rok w rok setki tysięcy odwiedzających. Stoliwo podzielone jest na dwie części Lisią Przełęczą. Błędne Skały znajdują się w tej większej, północno-zachodniej, natomiast takie wzniesienia jak Narożnik i Kopa Śmierci zlokalizowane są bardziej na południowy-wschód. Ta druga część stoliwa odwiedzana jest zdecydowanie rzadziej, chociaż jej walory estetyczne są ogromne.
Klimatyczny, leśny szlak prowadzący wzdłuż krawędzi/przepaści, z której rozpościerają się fantastyczne widoki, ciągnący się na kilka kilometrów, przyciąga tych, którzy lubią dłuższe wędrówki i nieco więcej przestrzeni, ciszy i spokoju.
Urwisko skalne na Kopie Śmierci
Ale na tym skończmy kwestie geologiczne i turystyczne tylko skupmy się na meritum sprawy – ŚMIERCI!
O stoliwie Skalniaka-Narożnika pisaliśmy już dwukrotnie na naszych łamach:
Ile przetrwało do dziś po Forcie Karola na górze Ptak w Górach Stołowych? Więcej, niż …
(O)Błędne Skały na Skalniaku czyli ciemno, mokro i ciasno [GALERIA]
MORDERSTWO NA NAROŻNIKU
Wydarzenia z roku 1997 są znane szerszemu gronu, na szczycie można też zobaczyć tablice upamiętniającą tę zbrodnię. Ale nie ma ona wiele wspólnego z nazwą kulminacji, która znajduje się niedaleko na południe – z Kopą Śmierci. Nazwa ta została nadana po II wojnie światowej gdy cały region Dolnego Śląska „wrócił” do Polski.
Chociaż niewykluczone, że jednak jest jakieś powiązanie tych dwóch elementów, ale o tym napiszemy na samym końcu tekstu. Pisząc go, dopiero w pewnym momencie zauważyliśmy tę zależność.
O wspomnianym morderstwie można przeczytać w wielu miejscach w sieci, więc my nie poświęcimy mu zbyt wiele miejsca, mamy ważną sprawy do zbadania, a o samym morderstwie można by napisać książkę!
STARE NAZEWNICTWO
Przed II wojną światową góra nosiła nazwę „Totenkopf” co oznacza po prostu trupią głowę, trupią czachę. Odpowiedzialni za nadawanie nazw, najwyraźniej nie mieli pojęcia skąd się wzięła ta nazwa, stąd też szybko pozbawiona została elementu „czaszki” a pojawiła się … „śmierć”.
Śmierć, jak to śmierć, pojawiła się znikąd …
Słownik geografii turystycznej Sudetów, Marek Staffa(redakcja). T. 13: Góry Stołowe.
„Kopa” bo to bardzo prosty wyraz, który łatwo połączyć z jakimś przymiotnikiem i … pstryk … nazwa góry gotowa. Czyniono to wielokrotnie podczas nadawanie nazw polskich po odzyskaniu tej części ziem. Góra, szczyt, wierch, kopa – to wszystko synonimy.
Kopa Śmierci – brzmi tajemniczo, trochę strasznie, niezbyt przyjaźnie a wręcz horrorystycznie. Na pewno intrygująco i przyciągająco, dla tych którzy lubią dreszczyk emocji i mocne historie.
TRUPIA CZACHA
Trzeba trochę „zbłądzić”, przy okazji wpaść w zadumę, ale i uruchomić wyobraźnię. Popatrzcie sami!
Odpowiedź jest dość prosta, chociaż zakamuflowana, do tego stopnia, że w miarę upływu czasu popadała w coraz to większe zapomnienie. W zasadzie w przypadku powojennych perturbacji z nazewnictwem to trzeba by mówić o „przypomnieniu”. Polskie źródła nie podają takich informacji, nie łączą tych „form” w skale z nazwą ani nową ani starą. W zasadzie jest o niej bardzo cicho! Może to przez strach?
Odpowiedzią są BĄBLE (PO)GAZOWE, czyli okrągłe, wklęsłe formy w skale piaskowcowej. Na Kopie Śmierci na jednej ze ścian skalnych można podziwiać te okrągłe otwory w niewielkim oddaleniu od siebie, i w zestawieniu z pęknięciami. Efekt?
Wyglądają na prawdziwą trupią czachę! Robią ogromne wrażenie! Można się przerazić! 😀
SKĄD TE BĄBLE?
To pozostałość po gazach uwięzionych w skale piaskowcowej. Powstały dziesiątki milionów lat temu, gdy piaskowiec, który dziś tworzy m.in. skalne miasta, i szczyty w Górach Stołowych dopiero się tworzył. Gdy materia organiczna się rozkładała pod wodą i gdy przysypywał ją materiał skalny tworząc ciśnienie, gaz powstały z rozkładu tej materii nie miał gdzie uciec. W takich warunkach gaz przybiera formę kulistą, co jest typowe dla świata organicznego. Substancje lotne zostały uwolnione dopiero gdy po kilkudziesięciu milionach lat skały uległy erozji, a po nich pozostały takie właśnie puste przestrzenie. W niektórych miejscach można obserwować ich całe mnóstwo. Występują m. in. w Diabelskiej Kuchni na Szczelińcu Wielkim, gdzie półkoliste otwory po obu stronach rozpadliny świadczą o rozsuwaniu się ogromnych struktur skalnych. Na Kopie Śmierci również jest ich wiele, niektóre są ogromne.
WIĘCEJ CZASZEK
Im ciemniej, tym więcej czaszek może dostrzec ludzkie oko w Górach Stołowych. Jeśli do tego jest się samemu, wyobraźnia tworzy kolejne. Im głębiej w lesie jesteśmy …
… tym coraz mocniej czujemy na sobie czyjś, ślepy, martwy wzrok.
GDZIE JEST CZACHA?
Nie pytajcie! Nie możemy udostępnić tej informacji. Kopa Śmierci znajduje się na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych a w nim wszelkie wędrówki poza szlakiem są zabronione. Choć czacha jest bardzo blisko od szlaku, to jednak nie bezpośrednio na nim. Z troski o samą trupią czachę i z troski o Wasze zdrowie.
Teren jest trudny, stoliwo pocięte jest rozpadlinami a i sam próg w wielu miejscach ma ponad 20 metrów wysokości. Uważajcie na siebie gdy tamtędy wędrujecie!
Żeby dało się ją udostępnić szerszemu gronu trzeba to bardzo dobrze „rozegrać” i jedynym rozdającym karty w tej grze jest jest Park Narodowy Gór Stołowych. Może warto by było zaaranżować dojście? Odkopać zapomnianą historię i zyskać kolejną atrakcję. Nie byłoby to zbyt inwazyjne.
Mogło by to wyjść na zdrowie PNGS-owi, bo ludzie zamiast szukać na własną rękę i się chować przed oczami innych, poszli by po strzałeczce, po schodkach, po pomoście, cyknęli dwa zdjęcia, przeczytali na pulpicie edukacyjnym co to jest, i wrócili grzecznie na szlak. Czacha nie jest znana tylko nam, znajdą ją też inni, wiele osób jej poszukuje. Może to jest argument?
POSZLAKA 1997
Istnieją przypuszczenia, że morderstwo z 1997 roku jest dziełem neofaszystów, który organizowali w tym czasie w Dusznikach i okolicach obozy survivalowe.
„(…) Śledczy zauważyli, że po zabójstwie neofaszyści zniknęli i przestali organizować potajemne zloty w Górach Stołowych. To dało do myślenia byłemu policjantowi, który śmierć studentów powiązał z pewną rocznicą, ważną dla nacjonalistycznego środowiska. – 17 sierpnia 1997 roku, czyli w dzień zabójstwa Ani i Roberta przypadała 10. rocznica samobójczej śmierci Rudolfa Hessa, prawej ręki Hitlera. Dla neofaszystów on jest idolem, a para studentów mogła zostać złożona w hołdzie, coś na wzór „zabójstwa rytualnego”(…)” (http://www.tvn24.pl)
Gdy weźmiemy pod uwagę, że symbol „totenkopf” był również kojarzony z nazistowskimi organizacjami SS i Waffen-SS, można połączyć z Kopą Śmierci neofaszystów i morderstwo w dzień śmierci Hessa. Mordercy nie zostali odnalezieni do dzisiaj, nie znamy więc ich motywów, nie wiemy co „mięli w głowie” planując zabójstwo. Może to jakaś szaleńcza wizja na sposób uczczenia pamięci Hessa, właśnie w pobliżu góry, która nosiła nazwę jednego z symboli nazistów a nawet na której można było ten symbol zobaczyć na własne oczy i dotknąć – wielki, w skalnej formie wydaje się być nieśmiertelnym symbolem! Przekaz Hitlera i spółki również był nieśmiertelny – może tak pomyśleli mordercy? Może takie znaczenie symboliczne miało to miejsce?
Nie da się tego wykluczyć, ale nadmieńmy, że ten symbol wykorzystywali w przeszłości również Polacy (Poznański Ochotniczy Batalion Śmierci) czy armia pruska za czasów panowania Fryderyka II Wielkiego Może właśnie z tym królem związana jest niemiecka nazwa góry? W końcu za czasów Fryderyka II Wielkiego Śląsk a więc i Góry Stołowe przeszły pod panowanie Prus. Niedługo po tym Prusacy szukali w Górach Stołowych miejsc na górskie fortyfikacje i takowe również znaleźli.
Ale to tylko nasze rozważanie, przypuszczanie, snucie domysłów. Na 100% nie można powiedzieć nic! Być może skalna czaszka nie jest wcale powodem dla którego nazwano tak tę górę.
STRAŻNIK TAJEMNIC
Jest ktoś, kto może znać prawdę na temat i morderstwa, i trupiej czaszy. Jest bardzo stary, ale niestety nic nam nie powie. To stary, świerkowy Drzewiec …
… rosnący przy niebieskim szlaku pod Skałami Puchacza. Ma około 3 metrów w obwodzie i na pewno pamięta wydarzenia sprzed stu i więcej lat. To świerk pospolity, wrośnięty w stare schody, którymi niegdyś wdrapywano się na stoliwo, i którymi chodzili pracownicy kamieniołomu, który pod Skałami Puchacza się znajdował.
Bibliografia
1. Słownik geografii turystycznej Sudetów, Marek Staffa(redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992,
