Owocniki tego gatunku przybierają ciekawą formę oraz rażącą barwę. O ile nie ogranicza ich żadna przeszkoda tworzą koliste miseczki o intensywnie pomarańczowym kolorze. Występują grupowo, często w miejscach gdzie w niedalekiej przeszłości zniknęła roślinność czy to w skutek pożaru czy poprzez działalność człowieka.
KUSTRZEBKOWCE
Należy do rodziny Pyronematacea, która niestety nie posiada swojego odpowiednika w języku polskim. Nie jest oczywiście odosobnionym przedstawicielem tej rodziny w naszym kraju – występują u nas setki gatunków z tej rodziny. Ogromna większość również nie posiada polskich nazw co może łączyć z rzadkim występowaniem lub „nie rzucaniem się w oczy” danego gatunku. Kilku z jej krajowych krewnych posiada jednak takowe nazwy np. garstnica wypaleniskowa, uchówki, kilka gatunków czarkówek oraz wiele gatunków włośniczek.
Do rzędu kustrzebkowców należy również stosunkowo podobna, chociaż intensywnie czerwona czarka austriacka oraz czarka szkarłatna. Opisałem kiedyś jeden z tych gatunków, kwalifikując go jako czarkę austriacką (dostępny tutaj: Czarka austriacka – rzadki, lubiący góry gatunek) co jednak z perspektywy czasu uważam za niemądre, gdyż oba te gatunki są do siebie tak podobne, że jedynie głębsze oględziny pod mikroskopem mogą rozwiać wątpliwości. Nie pomylicie jednak czarek od dzieżki ponieważ te pierwsze występują wiosną, a te drugie od lata do późnej jesieni.
Do kustrzebkowców nalezą m.in. występujące u nas kustrzebka brunatna oraz kustrzebka pęcherzykowata a także grzyby z rodzaju kielonka. Podobna może być również poduszeczka pomarańczowa, chociaż posiada nieco inny kolor, mniej jaskrawy.
Jej najbliższa krewna w naszym kraju – dzieżka trzoneczkowata – jest łatwo w odróżnieniu ze względu na posiadanie trzonu (na co wskazuje jej nazwa), chociaż przy bardzo młodych owocnikach ciężko go dostrzec.
DZIEŻKA POMARAŃCZOWA (Aleuria aurantia)
To pomarańczowe miseczki osiągające do 10 cm średnicy, chociaż większość owocników nie przekroczy 4-5 cm. Z wiekiem brzegi „miseczek’ robią się coraz bardziej pofałdowane a postać owocnika robi się płaska. Od spodu miseczki są aksamitne. Nie posiadają trzonu.
Występuje niemal na całym świecie, na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Lubi otwarte, nasłonecznione przestrzenie jak np. leśne dukty i drogi czy parkowe trawniki. Rośnie na gołej, wilgotnej glebie, czasem na lekko zarośniętej różnego rodzaju murawami. Może pojawić się również w przydomowym ogródku. Wyrasta licznie, czasami nawet bardzo – po kilkaset owocników w jednym miejscu.
Występuje od sierpnia do listopada.
Jest saprotrofem czyli „żywi się” martwą materią organiczną.
ZASTOSOWANIE
Nie posiada walorów kulinarnych ze względu na brak smak i delikatny zapach. jej piękny wygląd sprawia jednak, że może być wykorzystywana jako ozdoba dań. W przypadku przypadkowego spożycia owocników nie istnieje ryzyko zatrucia gdyż ten gatunek nie zawiera w sobie żadnych trujących substancji.
NAGRANIE
Wykonałem je na świeżo zrobionej drodze śródleśnej we Wzgórzach Bramy Lubawskiej, dokładniej na zachodnich stokach Zadziernej (19.10.2020)
