Góry Izerskie to spore pasmo górskie, którego większość znajduje się po czeskiej stronie. Jest zróżnicowane geologicznie. Czeskie partie są w sporej części zbudowane z granitu, tego samego, który buduje m. in. większość głównego grzbietu Karkonoszy (od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy pod Śnieżką) oraz zachodnie partie Rudaw Janowickich. To właśnie granit warunkuje istnieje niezwykłych wychodni skalnych w czeskich patiach tego pasma. Jedne z najciekawszych i największych, a moim zdaniem to nawet najciekawsze miejsce w całym paśmie, spośród wychodni skalnych znajdują się na grzbiecie Południowych Kamieni (czes. Polední kameny). Na wielu z nich istnieją naturalne bądź zabarierkowane punkty widokowe. Przyjrzyjmy się temu miejscu dokładniej! 🙂
Zanim cokolwiek Wam opowiem i pokażę odpowiem pokrótce na pytanie dlaczego to miejsce jest dla mnie nr. 1 w całych Górach Izerskich? A więc mamy tu w obrębie jednego podłużnego grzbietu oraz na szczytach w okolicy mnóstwo granitowych formacji skalnych czy również nagich, skalnych zboczy, urwisk i przepaści Występują tu strome zbocza i głębokie doliny, w których schodzące z gór wody tworzą wodospady. Zarówno szczytowe partie, jak i zbocza oraz podnóże szczytu usiane jest ogromną ilością sporych głazów oraz mniejszych bloków skalnych. Dodatkowo, aż do partii szczytowych, porasta je buczyna (przez co obszar chroniony w którym znalazł się ten kawałek Gór Izerskich nazywa się Jizerskohorské bučiny), która na wespół z granitowym podłożem tworzy niesamowity spektakl walki o przetrwanie. Drzewa przybierają tu fantastyczne kształty by „zmieścić” w lesie swoją egzystencję i przeżyć.
Szczytowe partie natomiast mają niesamowity „górski” charakter. Grzbiet jest mocno urzeźbiony, mocno pofalowany, wszędzie wystają baszty granitowe na których są punkty widokowe. Wszystko obrośnięte krzaczynami borówek, kosodrzewiną, karłowatym świerkiem, brzozą czy jarzębiną. Piękny, niezwykły krajobraz.
Dodatkowo (wiem, piszę to po raz kolejny w tym akapicie :p) rozciągają się stąd piękne panoramy. Całości dopełniają zainstalowane drabinki i poręcze, a kawałek szlaku jest ubezpieczony w klamry i łańcuchy. I to wszystko w jednym miejscu, na przestrzeni kilku kilometrów 🙂
SPIS TREŚCI:
1. WSTĘP / NAZWY
2. GÓRY IZERSKIE – KILKA SŁÓW
3. PLUTON KARKONOSKO-IZERSKI
4. GDZIE TO JEST?
5. POŁUDNIOWE KAMIENIE
6. HAJNI KOSTEL
7. FRYDLANCKIE BLANKI
8. LOKOMOTYW(K)A I RICHTEROWA ŚCIEŻKA
9. WODOSPAD CZARNEGO POTOKU
10. PODSUMOWANIE
1. WSTĘP / NAZWY
Na wstępie chciałbym wyjaśnić, że nazwę Polední kameny oznaczającą rozległy grzbiet będę określał w artykule zamiennie polskim tłumaczeniem nazwy – Południowe Kamienie. Z kolei nazwę Frýdlantské cimbuří będę zastępował, analogicznie, Frydlantskimi Blankami.
Polední kameny = Południowe Kamienie
Frýdlantské cimbuří = Frydlanckie Blanki
Nazwa Frydlanckich Blanek nawiązuje do „blankowania” (krenelaż) czyli zwieńczenia murów obronnych lub baszt/wież obronnych w formie charakterystycznych prostokątnych „zębów”. Ale czy patrząc z daleka „przeciętny turysta” posiada takie skojarzenie? Oczywiście, że nie. Musimy cofnąć się o 108 lat wstecz do roku 1912 gdy wspinacze działający na tej formacji skalnej umieścili tu znak/tablicę nawiązującą do Frydlandu (zamek-pałac i miasteczko o tej samej nazwie). Istnieje związek pomiędzy wspinaczami, hrabią Clam-Gallasem a umieszczeniem tu wspomnianej tablicy. To za jego namową lub propozycją została umieszczona właśnie w tamtym miejscu. W każdym razie, od tamtej pory turyści, którzy tam przybywali nazywali tę formację Frydlanckimi Blankami (niem. Friedländer Zinne; zinnen = blanki) tak samo jak odwiedzający Zamek Frydland spoglądając w kierunku Południowych Kamieni kojarzyli sobie te skały z „blankami”. I tak zostało …
Co do nazwy Południowych Kamieni to wydaje się, że może mieć coś wspólnego z pozorną wędrówką Słońca po nieboskłonie i jego pozycją w okolicach południa (pora dnia) właśnie nad opisywanym grzbietem i formacjami. Podobnie jak to jest w przypadku karkonoskiej formacji „Słonecznik”, nad którą znajdowało się Słońce w okolicach południa z perspektywy obserwatorów z miejscowości takich jak Borowice czy Przesieka. W przypadku Południowych Kamieni, mogły one wskazywać środek dnia mieszkańców kilku miejscowości tj. Bílý Potok, Hejnice czy Nové Město pod Smrkem. Ale to tylko moje gdybanie, nic pewnego 🙂
Istnieje za to legenda, która głosi, że w Wielki Czwartek (czes. Zelený čtvrtek) w samo POŁUDNIE otwiera się w tym miejscu jaskinia z ukrytymi skarbami! Może to z tej legendy wzięła się nazwa? 🙂
Nadmienię, że w kwestii nazewnictwa w tym obszarze są spore rozbieżności w różnych źródłach. Czasami Frydlanckie Blanki obejmują cały szczyt z Południowymi Kamieniami i formacją Hajni Kostel. Czasami Południowe Kamienie traktowane są oddzielnie, czasami tą nazwą określa się tylko skały na szczycie Bazując na czeskich mapach oraz dostępnych opisach wnioskuję, że cały szczyt, często określany również grzbietem nazywa się Południowymi Kamieniami, a na jego północno-zachodnich zboczach jest rozległa grupa skalna z licznymi formacjami. Cała ta grupa nazywa się Frydlanckimi Blankami, a w jej obręb wchodzą różne formacje m.in. Hajni kostel, Poledni zub czy Kazatelna.
2. GÓRY IZERSKIE – KILKA SŁÓW
Polskie Góry Izerskie są w porównaniu z czeskim o wiele mniej urozmaicone jeśli chodzi o ich rzeźbę. Co jest tego przyczyną? Oczywiście geologia, a dokładnie to różnica w budowie geologicznej. Po naszej stronie pasmo zbudowane jest głównie ze skał metamorficznych tj. gnejsów oraz łupków łyszczykowych. Są to skały mniej odporne na wietrzenie i erozję niż granit, z którego zbudowane są w większości Góry Izerskie po czeskiej stronie granicy. Nie oznacza to również, że my nie posiadamy „granitowych” Gór Izerskich. Owszem, posiadamy, np. szczyt Ciemniaka z Bobrowymi Skałami, czy formacje na zboczach Granicznika lub Krogulca. Są to jednak nieliczne przykłady.
3. PLUTON KARKONOSKO-IZERSKI
Na powyższej mapie geologicznej kolorem czerwonym oznaczono granit. Przypatrzcie się przebiegowi granicy, a od razu zobaczycie o ile większą część, w czeskich partiach tego pasma, stanowi właśnie ta skała (ten kolor). Przebieg granicy zaznaczono przerywaną linią.
To właśnie odporność granitu jest odpowiedzialna za …
… to co możecie ujrzeć na zdjęciu powyżej na zdjęciu. To właśnie temat dzisiejszego wpisu – Frýdlantské cimbuři czyli znacznej wielkości, strome skalne ściany i wypreparowane, gołe, skaliste szczyty oraz głębokie doliny potoków. Robią wrażenie? Turyści przyzwyczajeni do „stonowanych” polskich Gór Izerskich (z wyjątkiem wschodnich partii Grzbietu Wysokiego z m.in. okolicami Wysokiego Kamienia) mogą być zdziwieni.
4. GDZIE TO JEST?
Na południe od miejscowości Bílý Potok oraz Hejnice. Kilkanaście kilometrów od granicy z Polską. Najlepiej dotrzeć tu przekraczając granicę w Czerniawie – Zdroju.
Doliną Czarnego Potoku, przez formację Hajni kostel aż na sam szczyt można dotrzeć znakowanymi szlakami turystycznymi koloru zielonego oraz żółtego, z miejscowości Bily Potok lub z Hejnic.
Trasa z początku jest bardzo łatwa, chociaż momentami stroma. Prowadzi szeroką drogą szutrową by w pewnym momencie zamienić się w wąską, bardzo kamienistą ścieżkę między drzewami. Rowerami czy wózkiem dziecięcym tutaj nie wjedziecie.
5.POŁUDNIOWE KAMIENIE
Wznoszą się na 1006 m n. p. m. ponad miejscowością Bílý Potok. Strome zbocza tego szczytu są w wielu miejscach skaliste i bogate w wychodnie skalne. Większość informacji o tym szczycie zostało już zawartych w wcześniejszych fragmentach wpisu 🙂
Szczyt jest widoczny z wielu miejsc m.in. z okolic Bileho Potoka, Hejnic i Raspenavy …
… albo ze szczytu Jizera (1122 m n. p. m.).
albo z punktu widokowego na Paliczniku.
Na kilku wychodniach w okolicach szczytu znajdują się punkty widokowe (naturalne, bez barierek) z których można podziwiać szeroką panoramę.
Krajobrazowo prezentuje się następująco:
6. HAJNI KOSTEL
To wysokie na ponad 20 metrów wychodnie skalne, na zboczu Południowych Kamieni, poniżej Frydlanckich Blanek (około 730 m n. p .m.). Na szczyt wychodni prowadzą wykute w skałach schodki oraz poręcze a na nim samym znajduje się punkt widokowy zabezpieczony barierkami.
Widać z niego miejscowości u podnóża gór w tym m. in. Zamek we Frydlandzie.
Ale pięknie widać stąd również to co ponad nami – czyli Frydlanckie Blanki.
Na punkcie widokowym 'zalega” w dość oryginalny sposób granitowy głaz 🙂
Świetne miejsce na odpoczynek w drodze na szczyt 🙂
7. FRYDLANCKIE BLANKI
W tym miejscu powinienem zacząć od słowa … WOW!
I za pewne gdy dotrzecie do tego miejsca powiedzie sobie w myślach coś o podobnym znaczeniu! 😉
To ogromne bastiony skalne!
Nagranie poniżej ukazuje moment wejścia od rozdroża, czyli ostatnie 200 metrów szlaku.
Krzyż na szczycie umieścił ksiądz z pobliskich Hejnic – Miloš Raban – w 1993 roku.
Na najwyższą ze skał prowadzi metalowa drabinka. Lepiej w tym miejscu nie skoncentrować 🙂
Pod krzyżem jest stosunkowo mało miejsca, ale w okolicy jest sporo świetnych miejsc by sobie przysiąść i podziwiać świat 🙂
Widać stąd sporą część Gór izerskich, okoliczne miejscowości, Góry Łużyckie, trochę Grzbietu Jesztedzko-kozakowskiego i wiele innych punktów w przestrzeni m. in. kościół w Hejnicach …
formację skalną Palicznik (czes. Paličník), którą wiele osób zna i kojarzy.
Najwyższy szczyt czeskich Gór Izerskich – Smrk, oraz polski już Stóg izerski …
8. LOKOMOTYW(K)A i RICHTEROWA ŚCIEŻKA
To formacja skalna znajdująca się na północnych zboczach Południowych Kamieni, na tzw. Richterowej Ścieżce. Oznaczyłem ją czerwonymi kropeczkami na mapie poniżej.
Aby zatoczyć pętlę z miejscowości Bily Potok lub Hejnice, można skorzystać z tej opcji i przejść obok tych formacji. Ścieżka, chociaż nie jest oznaczona żadnym kolorem, jest w dobrej kondycji.
Mapa: Pętla Hejnice – Wodospad Czarnego Potoku – Hajni kostel – Poledni kameny – Bily Potok – Hejnice
Ma oryginalną formę, szczególnie wyizolowana baszta znajdująca się obok głównego bastionu.
W tym miejscu znajduje się również krzyż upamiętniający niejakiego „Richtera” od którego nazwę wziął ten szlak.
9. WODOSPAD CZARNEGO POTOKU
To w sumie temat na osobny wpis, ale … rzućcie okiem na wodospad, który można podziwiać u głębokiej dolinie Czarnego Potoku, podczas podchodzenia pod Południowe Kamienie 🙂
PODSUMOWANIE
W Górach Izerskich jest wiele ciekawych miejsc i bardzo trudnym zadaniem jest wybranie jednego – tego najciekawszego! W opisywanej przestrzeni jest jednak coś co każe mi właśnie w ten sposób, całkiem subiektywnie, ocenić te miejsce. Znajdziemy tu prawdziwie górski klimat, niezwykłe krajobrazy, trochę adrenaliny, wodospady, niezwykłe lasy oraz ogrom przestrzeni. Całe szczęście, że człowiek tak niewiele mieszał w tym miejscu, niczego tu nie wybudował i jest bardzo NATURALNIE 🙂
Same barierki i wykute schodki w kamieniu to ingerencja na tyle skromna, że aż niezauważalna 🙂
PS. Zdaje sobie sprawę, ze Łąka Izerska jest fantastycznym miejscem, że Wysoki Kamień jest również pięknym miejscem, że wodospady na Czarnej Desnej są niezwykłe, że punkty widokowe na skałach tj. Orzesznik czy Palicznik to urokliwe miejsce, że szczyt Jizera jest kosmicznie ciekawy, że Dolina Jodłowej ze swoimi wodospadami potrafi zachwycić. Zdaje sobie z tego wszystkiego sprawę 🙂
