Stoi przy bocznej drodze, piękny drewniany obiekt, chociaż widać, że lata świetności ma już za sobą. Za nim wali się drewniany budynek tartaku. Jaka jest historia tego obiektu? Co z nim będzie dalej? Jak wygląda? O tym w dzisiejszym odcinku …
MACHOV
To niewielkie miasteczko (około tysiąc mieszkańców) położone w Górach Stołowych, u podnóża stoliwa Skalniak, które możecie kojarzyć chociażby z tego faktu, że to na właśnie ono skrywa fantastyczne skalne miasto zwane Błędnymi Skałami. Znajduje się tu kilka ciekawych, zrębowych domów, kilka obiektów sakralnych a także stara, pochodząca jeszcze z końca XVIII wieku, kuźnia.
Rzadko jednak mówi się o starym młynie! Dlaczego?
HISTORIA MŁYNA
Po raz pierwszy o młynie mówi księga ziemska z początku XVII wieku przechowywana w Państwowym Archiwum Regionalnym w Zámrsku.
Pierwsza informacja pochodzi dokładnie jeszcze z 1618 roku, gdy właścicielką młyna była wdowa po młynarzu, o imieniu Jahata, choć istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że jest to błąd i miała na imię Johana – wdowa po Martinie. W tymże roku sprzedała młyn swojemu synowi Jiříkowi. Wiadomo również, że już wtedy obok młyna stał tartak.
Można zatem sądzić, że obiekt powstał na początku XVII wieku, albo jeszcze pod koniec wieku poprzedniego, z tym, że dokładnej daty nie jesteśmy już w stanie ustalić. Ale to i tak sukces! Można zatem powiedzieć, że Machowski Młyn ma 400 lat historii.
W 1660 roku Jiřík Kricnar kupił młyn od swojej matki Doroty (wdowy po tym pierwszym Jiříku wymienionym w 1618 roku. W tej rodzinie – Kricnar – obiekt trwał 8 pokoleń, aż do 1891 roku. Wtedy to kupuje go nijaki Augustin Sauer i jest w jego posiadaniu do 1940 roku.
Tyle udało mi się ustalić.
Młyn wykorzystywał wodę z płynącego obok potoku Židovka, mającego swoje źródła na zboczach Skalniaka.
Tak wyglądały pace przy udrażnianiu systemu korzystającego z potokowej wody.
OBECNIE …
Na profilu facebookowym Młyna udało mi się znaleźć kilka archiwalnych fotografii.
Pochodząc stąd: https://www.facebook.com/Ml%C3%BDn-Machov-141592915912291/
Ciężko powiedzieć ile z XVII-wiecznego młyna przetrwało do dziś i zachowało się w obecnej bryle budynku. Być może kamienna podmurówka, może część ścian. Raczej należy sądzić, że drewniane elementy są nowsze i pochodzą z wieku XIX wieku, najpewniej z II połowy tegoż wieku.
Obiekt od roku 2013 był remontowany z przeznaczeniem na wynajem dla turystów.
Prace były intensywne i przynosiły spore efekty. Jeszcze w roku 2011 wyglądał następująco
Wewnątrz nowi właściciele znaleźli wiele ciekawych maszyn i sprzętów m.in. mocno już nadwątlony czasem powóz/karetę.
Wspomniany wyżej profil urwał swoją działalność w roku 2016 tak jakby przestał obchodzić właścicieli. Nie mam jednak żadnych informacji co się mogło stać, ale patrząc na jego stan widać, że brakuje mu opieki. Niektóre z okien są powybijane a obejście dziczeje. Trudno zatem patrzeć z optymizmem na przyszłość tego obiektu. Nie umiem również odpowiedzieć na pytanie co z nim będzie dalej. Wybaczcie, nie odnalazłem żadnych informacji na ten temat, nawet od przypadkowo napotkanych miejscowych.
Budynek tartaka jest raczej skazany na śmierć, już się trochę „wali” na łeb i szyję.
W środku wygląda tak (stan na rok 2013)
PORTAL
Został wykonany z piaskowca. Posiada elementy ozdobne m.in. koło młyńskie.
POZOSTAŁE ZDJĘCIA
