To piękny i dość duży motyl, którego jednak w Polsce spotyka się coraz rzadziej ze względu na utratę jego siedlisk na rzecz rolnictwa. Prezentuje się niezwykle dumnie, wręcz wyniośle, czym wyróżnia się z grona innych motyli.
Po kilku spotkaniach z tym motylem w dzieciństwie i kilku w życiu dorosłym, w końcu udało mi się go podejść na tyle blisko by te spotkanie udokumentować 🙂
Co ciekawe, mianem „pazia królowej” określa się często (błędnie) inny gatunek, a dokładniej rusałkę pawika. Wynikać to musi z zakorzenionego wśród ludzi błędu nazewniczego o podobnym rodowodzie jak np. określanie trzmieli bąkami. Być może rusałka pawik posiadająca piękne „pawie oczka” prezentuje się tak dumnie, że aż królewsko w oczach ludu? :p Błąd ten jest powszechny! Popatrzcie sami …
PAZIOWATE
To rodzina motyli do której z występujących w Polsce motyli zalicza się 5 gatunków. Wśród nich jest słynny, zagrożony wymarciem, niepylak apollo. Na całym świecie występuje ponad 500 gatunków reprezentujących tę rodzinę. Paziowate należą do największych (rozpiętość skrzydeł do prawie 30 cm) i uchodzą za jedne z najpiękniejszych motyli. Coś w tym jest, chociaż każdy motyl kryje swoje piękno 🙂
PAŹ KRÓLOWEJ
Ma żółte lub kremowe tło skrzydeł z elementami czarnego koloru na krawędziach oraz charakterystyczne czerwonawe oko na zwieńczeniu tylnej pary skrzydeł. Posiadają one również ogonki co jest jedną z bardziej charakterystycznych cech całej rodziny paziowatych (chociaż nie występuje u wszystkich gatunków w jej obrębie). Tylna para posiada jeszcze niebieskie elementy. Widoczne są również czarne żyłki biegnące przez obydwie pary skrzydeł.
Jest dość dużym motylem – rozpiętość skrzydeł dochodzi u niego do 9 cm, co z pewnością kwalifikuje go do „ponadprzeciętnie dużych” na tle innych krajowych gatunków. Samce są praktycznie identyczne co samice czyli nie występuje tzw. dymorfizm płciowy.
Papilio machaon
Mają czarne oczy, oraz czułki zakończone delikatnym zgrubieniem (co nosi nazwę buławki).
W Polsce w ciągu roku obserwujemy 2 pokolenia tych motyli. Pierwsze w maju i czerwcu, drugie od lipca do września. W stadium dorosłego owada, żyje kilka tygodni. Na południu Europy, w cieplejszych regionach Azji oraz w północnej Afryce można obserwować w ciągu roku 3 pokolenia tego motyla.
WYSTĘPOWANIE I OCHRONA
Zasiedla całą Polskę, w tym również wszystkie pasma górskie Sudetów. Ponadto można go spotkać na terenie prawie całej Europy, w Azji oraz w północnej Afryce. Niestety, ze względu na zwiększanie się udziału gruntów rolnych rośliny zmniejszają się populacje roślin na których bytuje co bezpośrednio przyczynia się na zmniejszenie również i jego populacji. Również kolekcjonerzy motyli przyczyniają się do takiego stanu rzeczy.
Prawną ochroną gatunkową był objęty do roku 2001, obecnie nie jest gatunkiem chronionym prawem.
Lubi zarówno łąki jak i leśne drogi i polany, rzadziej przydomowe ogrody czy to kwiatowe czy warzywne (chociaż czasami przyleci do naszej marchwi, kopru czy selera).
Związany jest przede wszystkim z roślinami z rodzin: baldaszkowatych, selerowatych oraz rutowatych. Nie jest jednak obżartuchem, gdyż w stadium gąsienicy gromadzi nadwyżkę „energii”, która wykorzystuje w swoim dorosłym życiu. Oczywiście pobiera pokarm z otoczenia, jest nim nektar, ale nie aż tak często jak inne gatunki.
Gąsienice są z początku brunatne, później prawie całkiem zielone by z czasem uzyskać koloryt prezentowany na fotografii poniżej (źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%BA_kr%C3%B3lowej#/media/Plik:Chenille_de_Grand_porte_queue_(macaon).jpg)
OWADOPYLNOŚĆ
Jest jednym z motyli zapylających, a wszystko dzięki włoskom na odnóżom na których zbiera się pyłek kwiatowy, który następnie jest przenoszony z kwiatka na kwiatek.
NAZWA
Łacińska nazwa rodzajowa papilion oznacza po prostu motyla. Z tego języka utworzyła również francuskie słowo oznaczające motyla i brzmiące bardzo podobnie papillon, które możecie kojarzyć jeśli oglądaliście film o takiej właśnie nazwie. Nazwa gatunkowa natomiast ma korzenie w mitologii greckiej, co jest praktyką bardzo popularną i często występującą wśród motyli. Machaon bowiem był w tejże mitologii jednym z członków wyprawy na Troję, ale nie był wojownikiem a medykiem (tak samo jak jego ojciec Asklepion). Co ciekawe kuzyn pazia królowej – paź żeglarz – posiada łacińską nazwę gatunkową oznaczającą brata Machaona czyli Podalejriosa. Ich dziadkiem z kolei był Apollo, którego oczywiście nie muszę przedstawiać bo to członek rodziny paziowatych 🙂
Prezentuje się bardzo dumnie i posiada również wyjątkowe ubarwienie oraz kształty. Dlaczego zatem dostał nazwę „pazia królowej” czyli sługusa, kogoś podrzędnego? Nie do końca rozumiem jak to się mogło stać.
PŁOCHLIWY
Nie należy może do najbardziej płochliwych, ale również do tych najbardziej odważnych a propos kontaktu z tak dużym monstrum jak człowiek. Da się go oczywiście podejść, przy odrobinie gracji i sprytu 🙂 Zazwyczaj przemieszcza się dość szybko a w związku z ograniczonym pobieraniem pokarmu rzadziej można go spotkać jak się posila na kwiatach.
.jpg){kind=link}