We wsi Česká Metuje w czeskich Górach Stołowych znajduje się obszar chroniony Přírodní památka Pískovcové sloupky. Ochroną objęte jest tu strome zbocze z wieloma odsłonięciami piaskowca. Można tu podejrzeć ciekawe formy piaskowca w formie słupów oraz fukoidy.
Česká Metuje
To wieś leżąca u podnóża znanej góry stołowej Ostaš, w obrębie której znajdują się dwa skalne labirynty, często odwiedzane przez turystów. Wieś oddalona jest od tego szczytu o 2-3 kilometry, w kierunku południowo wschodnim.
Přírodní památka Pískovcové sloupky
Najciekawszy fragment tego obszaru chronionego znajduje się tuż obok drogi asfaltowej. Odsłonięte są tu specyficznie zerodowane piaskowce. U podstawy odsłonięcia widać charakterystyczne zagłębienia w skale oraz kamienne „słupki”.
Niektóre mają kształt bardziej prostopadłościanów, inne przypominają kształtem klepsydry lub stożki.
Nie są wielkie, bo ich wysokość dochodzi do około jednego metra. Większość jest jednak nieco mniejsza.
Powstałe w procesie selektywnego wietrzenia górnokredowego piaskowca wapiennego (zjawiska pseudokrasowe) szczeliny z czasem zaczęły przybierać „bulwiaste” kształty. Mamy tu do czynienia z najgłębszymi osadami dna morskiego czyli najstarszymi (sprzed 90 milionów lat). Skały, które powstały w takich warunkach różnią się znacznie od tych, które są lepiej poznane i spotykane np. w skalnych miastach w Adszpachu i Teplicach czy na Szczelińcu Wielkim lub Narożniku. Już na pierwszy rzut oka wyglądają inaczej. Oo razu rzuca się w oczy „warstwowość”, nieco inna niż w przypadku najwyższych partii Gór Stołowych.
W obrębie najniżej zalegających skał można dopatrzeć się zatopionych w skale elementów. To tzw. fukoidy czyli formy przyjmujące kształt gałązek uwięzione w skałach osadowych. Ich pochodzenie jest trudne do wyjaśnienia. W wielu miejscach można przeczytać, że ich pochodzenie jest niejasne. Pojawiają się również i bardzo ścisłe informacje, że to twory z wodorostów. W jednym miejscu spotkałem się z taką definicją fukoidów – „To ślady pozostawione przez zwierzęta, żyjące na dnie oceanu miliony lat temu. Są wśród nich ślady ślimaków, małży, wieloszczetów i skąposzczetów, które tu chodziły czy drążyły muliste dno”. Jak widać rozbieżności istnieją. Żeby nie mieszać ani sobie ani Wam w głowach można uprościć sprawę i uznać fukoidy za dawne „tunele” wydrążone przez organizmy dna morskiego, który później zostały wypełnione przez inny rodzaj osadów/skały.
Ale przyjrzyjmy się samym fukoidom. Widać ich tutaj aż kilka sztuk, choć nie wszystko na pierwszy rzut oka.
W okolicy, na tym samym poziomie, można odnaleźć więcej słupków piaskowcowych o formach klepsydr. Nie łatwo je jednak obserwować, gdyż znajdują się za domostwami będącymi własnością prywatną, przyległymi do zbocza.
Poniżej najładniej uformowanych słupków znajduje się tablica informacyjna o tej jednostce chronionej.
Górna część zbocza i zarazem tej „przyrodniczej pamiątki” (jak to nazywają Czesi) to wspomniane strome zbocze porośnięte lasem. Chroni się te zbocze nie tylko ze względów geologicznych ale również ze względu na naturalny las, który je porasta oraz chronione gatunki roślin takie jak np. lilia złotogłów.