Rzadko kiedy zapuszcza się tu człowiek, nie prowadzi tu żaden szlak turystyczny a teren ten jest dziki i prawie w całości zarośnięty drzewami. Jaworowa to szczyt znajdujący się pomiędzy takimi miejscowościami jak Czarnów, Pisarzowice i Leszczyniec a na jego szczycie i zboczach znajdują się liczne wychodnie skalne – niektóre osiągają spore rozmiary.
JAWOROWA
To szczyt kończący boczne ramię górskie odchodzące od „głównych partii” Rudaw Janowickich w kierunku wschodnim (w kierunku Kamiennej Góry). Słowo „kończący’ jest nie do końca odpowiednie ponieważ wschodnie krańce Jaworowej posiadają niewielką kulminację w postaci szczytu o nazwie Szarak. W rzeczywistości jednak to opadające stoki Jaworowej, które w tym miejscu wznoszą się na około 15 metrów w górę w postaci wychodni skalnych. W wielu przypadkach takich „form” terenowych nie określa się osobnymi szczytami.
W czasach „niemieckich’ szczyt nosił nazwę Lauschberg co nijak się ma do jego obecnej nazwy. Dosłowne tłumaczenie brzmiałoby „Słuchająca Góra” (niem lauschen – słuchać/podsłuchiwać).
Obecna nazwa nawiązuje to drzewostanu jaki tu występuje – do klonów jaworów. Co prawda nie stanowią one tutaj większości, ani nawet znacznego udziału w drzewostanie ale … są, występują. Lasy posiadają tu zróżnicowany skład gatunkowy. jest sporo świerka pospolitego, ale w okolicach szczytowych rośnie sporo brzozy oraz buka. Rosną tu również sosny oraz jarząby. Jaworów w obrębie całego szczytu pewnie możny by naliczyć kilkaset, może i tysiąc, ale nigdzie nie tworzą zwartego „kompleksu”.
Mierzy 760 m n. p. m. o stromo opadających zboczach południowych oraz północnych. Na tych stromach zboczach oraz w partiach szczytowych można podziwiać wychodnie skalne głównie zlepieńcowe (z szarogłazami oraz aplitem) niekiedy o znacznych rozmiarach i ciągnące się na znacznej długości tworząc tzw. grzędy skalne. Jedna z nich jest długa na kilkaset metrów! na mapie lidarowej (rzeźby terenu) zamieszczonej poniżej wskazują ją czerwone strzałki.
Teren jest trudny i dziki toteż znany jest raczej wąskiemu gronu. Jedna z formacji skalnych (a raczej grupa skałek) jest znana pod nazwą Szare Skały albo inaczej Przednia Skalica.
Oznaczyłem na poniższej mapie opisywane fragmenty wychodni skalnych. Oczywiście mapa jest tylko poglądowa, w rzeczywistości wychodni skalnych jest o wiele więcej chociaż w większości przyjmują mniejsze rozmiary. Kolejne cyfry odpowiadają tym z powyższej mapy lidarowej oraz opisowi poniżej.
SZARE SKAŁY
Ich drugą nazwą jest Przednia Skalica (niem. Vorder Ramsenstein).
Skąd taka nazwa? Za pewne od szarogłazów, które tu występują. Być może i sąsiedni szczyt, o którym wspominałem – Szarak – posiada tą samą genezę. Raczej nienaturalnie licznej populacji zająca szaraka tutaj nie ma :p
To grupa wychodni skalnych w okolicach najwyższych partii tego szczytu. Skały osiągają tu do 10 metrów wysokości. Jest tu wiele na szerokości ponad 100 metrów. Wychodnie są również na zboczu, schodząc w dół w kierunku niebieskiego szlaku. Co dokładnie określone jest Szarymi Skałami? Nie prosto na to pytanie odpowiedzieć. Najprawdopodobniej nie chodzi o jedną konkretną wychodnię skalną ale o całe zgrupowanie wychodni usianych w tej przestrzeni.
W znacznym stopniu są zarośnięte murawami, mchami i porostami, a dodatkowo znajdują się w terenie zalesionym – stąd obserwacji ich z daleka, z sąsiednich gór czy od podnóża, jest niemożliwa. Nie funkcjonował tu nigdy „zorganizowany” punkt widokowy a przynajmniej nie mówią o tym żadne źródła – ani zdjęcia, ani pocztówki czy też ślady w terenie. Obecnie widok jest mocno ograniczony przez drzewa. przez luki w drzewach da się wypatrzeć m. in. Skalnik, Szubieniczną czy kopalnię dolomitu w Rędzinach.
Z Szarych Skał mogę Was pozdrowić we własnej osobie, opowiedzieć co nieco oraz pokazać jak to wygląda w z perspektywy spaceru po tym terenie 🙂
WYCHODNIE NR. 1
Idąc od Szarych Skał na zachód, co rusz napotkać możemy mniejsze lub nieco większe wychodnie skalne. W opisywanym miejscu są one większe niż „po drodze” i osiągają tu nawet kilkanaście metrów wysokości.
WYCHODNIE NR. 2 – SKALNE URWISKO
Jaworowa w swoich wschodnich partiach rozchodzi się na dwa grzbiety (południowy i północny) rozcięte głęboką doliną. Obydwa z nich przyjmują ostro zakończoną formę tzn. posiadają po obu stronach strome zbocza. Grzbiet „południowy” jest zdecydowanie bardziej wypreparowany, mocniej podcięty, posiada bardziej strome zbocza a w części grzbietowej posiada długą na kilkaset metrów grzędę skalną. To najciekawsze partie całej Jaworowej jeśli chodzi o wychodnie skalne.
Zobaczcie jak ów grzęda skalna wygląda na mapie rzeźby terenu.
Z definicji wpisuje się prawie w postać grani. Piszę „prawie” co by nie zostać błędnie odebranym i osądzonym. Granie kojarzą nam się z górami wysokimi, w Polsce przede wszystkim z Tatrami. W Sudetach mamy ich bardzo niewiele, w najwyższym paśmie – Karkonoszach – zaledwie w kilku miejscach (i tu kwestie sporne też występują). Ale definicje używają wszędzie słowa „ostra” w stosunku do tego pojęcia. W przypadku jaworowej występują tu strome zbocza, które spotykają się przy grzędzie skalnej. mamy tu jednak kilku-, czasami kilkunastometrowy spłaszczony teren, który dopiero jest stromo podcięty przez często pionowe ściany. Ciężko więc użyć tu określenia grań, ale niewiele w tym miejscu brakuje, zresztą zobaczcie jak wygląda na lidarze powyżej.
Skalna grzęda ciągnie się, z niewielkim przerwami i odcinkami bardziej zrównanymi, na długości około 500 metrów, aż do Szaraka. Jej środkowa część jest najbardziej zarysowana, na odcinku prawie 200 metrów. W tym miejscu ciężko znaleźć miejsce by zejść z progu skalnego na północne zbocza, którą na całości tego obszaru są mocniej podcięte i przepaściste niż południowe. Tak. Występują tu przepaście!
Uważajcie na siebie jak znajdziecie się w tym miejscu – łatwo spaść, ześlizgnąć się z progu skalnego, lub wpaść w szczelinę zakamuflowaną gałęziami powalonych świerków lub liśćmi.
WYCHODNIE NR. 3
Nieco na północ od skalnej grzędy jest jeszcze jedna grupa skalna. Ściany skalne dochodzą tu również do ponad 10 metrów wysokości. Zbocza są tu bardzo strome …
PRZYRODA
W obrębie jaworowej można spotkać kilka ciekawych gatunków grzybów m. in. znajdującego się na Czerwonej liście grzybów i roślin Polski łuskwiak tłustawy. Pisałem o nim w przeszłości w tym miejscu: Łuskwiak tłustawy [Czerwona lista grzybów i roślin Polski]
Żyją tu również uwielbiające buczynę lakówki ametystowe Ametystowe grzyby! Wyglądają fantastycznie – lakówka ametystowa oraz próchnilec maczugowaty zwany „palcami umarlaka”.
PODOBNE …
W powiecie kamiennogórskim jest wiele podobnych skalnych grzęd/grzbietów ciągnących się na dalekie odległości. Kilka z nich mamy we Wzgórzach Bramy Lubawskiej np. na grzbiecie Zadziernej albo na zboczach Stróży tzw. Spękane Skały lub grzbiet Zameczku nad Zalewem Bukówka.
O kilku z nich pisałem w przeszłości:
Tajemnica Dziurawej Skały na Zadziernej. Mało kto o niej słyszał …
Tajemnica Stróży i Spękanych Skał. Tylko cień dawnej świetności …
