A może ktoś w niej mieszka? Skrzaty? Krasnoludki? A może leśne Licho? 😀
Stoi niepozornie przy samej drodze, w Szklarskiej Porębie Dolnej. Stoi, chociaż jej zdrowie jest już mocno nadwątlone – lipa w środku jest cała pusta, a główny pień jest złamany na wysokości około 6-7 metrów. Mimo to drzewo żyje i cieszy oczy co po wrażliwszych przyrodniczo osób, a co po odważniejsi mogą nawet wejść do jej wnętrza.
Ruszamy to sprawdzić …
SZKLARSKA PORĘBA DOLNA
Lipa stoi przy ul. piastowskiej. Jest zaznaczona na mapach google, chociaż np popularne mapy. cz nie ujawniają jej istnienia.
LIPA SĄDOWA! CZY RZECZYWIŚCIE JEST TAK STARA JAK MAWIAJĄ?
Ma około 660 cm w obwodzie, ale ile ma lat?
To lipa drobnolistna. Czasami nazywana jest również Grubą Lipą.
Sądowa, bo dawnym zwyczajem właśnie pod lipami odbywały się sady. Ale nie tylko one – wiele ważnych wydarzeń odbywało się w asyście tego świętego dla Słowian drzewa m. in. ważne narady a nawet śluby. Lipy sadzono również na cmentarzach albo przy kapliczkach przydrożnych. Były świętym drzewem przede wszystkim pierwiastka żeńskiego. Jeśli więc zbierzemy te informacje i przeanalizujemy ukaże nam się obraz lipy jako drzewa symbolizującego czystość i sprawiedliwość. Stąd pod lipami sądzono …
Wiele źródeł podaje, że lipę posadzono i pod nią sądzono u zarania dziejów najstarszej części Szklarskiej Poręby, która wówczas figurowała pod nazwą Stara Wieś Szklarska. Często pada również wiek XIV jako ten w którym już pod ową lipą wójt stanowił lokalne prawo. Czy rzeczywiście mogą to być prawdziwe informacje? Wydaje się, że nie. Np. w 2017 roku orkan Ksawery powalił jedną z najstarszych lip w kraju – lipę z Cielętnik – która mierzyła sobie 11 metrów obwodu a jej wiek szacowano czasami na 550 lat ale niekiedy nawet na 600-700 lat. Na Dolnym Śląsku mamy niesamowitą lipę w Unisławiu Śląskim, która ma niezłe 9 metrów obwodu i niektórzy szacują jej wiek na 570 lat. Czy zatem lipa ze Szklarskiej Poręby, mierząca nieco ponad 6,5 metra obwodu może pamiętać wiek XIV czyli liczyć sobie co najmniej 700 lat, a może i nawet niecałe 800? Raczej nie, chociaż oczywiście sam obwód drzewa nie jest wyznacznikiem jego wieku, występuje w tym obszarze spora zmienność i losowość i nie sposób na podstawie samego obwodu ustalić wieku, choćby w przybliżeniu. W naszym kraju rosną lipy o obwodzie 5,5m i liczące sobie około 350-400 lat oraz i mające 7-7,5 metra w obwodzie i liczące sobie około 450 lat. Wydaje się więc, że nasza szklarskoporębska lipa mająca 6,6 metra obwodu raczej nie może pamiętać XIV wieku.
Tablica edukacyjna, która tutaj stoi przekazuje informacje o początkach osady oraz o tym, że „z czasem” powstała tu karczma obok której rosła lipa sądowa. Te informacje są często mylnie interpretowane jakoby drzewo, które rośnie do dzisiaj miało już rosnąć w wieku XIV. A przecież nie wiemy kiedy powstała karczma, kiedy posadzono lipę, i czy to pierwsza czy już kolejna lipa w tym miejscu (co często miało miejsce w analogicznych przypadkach).
Skłaniałbym się raczej ku opcji, że lipa sądowa, która stała przy karczmie sądowej w średniowieczu, w Starej Wsi Szklarskiej dokonała żywota dawno temu i nie ma już po niej śladu. Oczywiście, o ile w średniowieczu już jakaś lipa tam rosła. Ta, która rośnie obecnie mogła zostać posadzona jako następczyni i liczy sobie kilkaset lat mniej niż większość źródeł podaje. Możliwe, że ma 250 lat ale nie wykluczone, że nawet i 500 lat. To nie takie łatwe ustalić prawdziwy wiek drzewa i jedyne co mogę zrobić to rozpiąć właśnie takie widełki czasowe w metryce tego drzewa.
Drzewo jest objęte ochroną prawną jako pomnik przyrody!
OD ŚRODKA
Niewiele jest takich drzew do których można wejść, a tym samym na lipę ze Szklarskiej Poręby trzeba patrzeć w sposób wyjątkowy pod tym względem.
Wejście przypomina magiczny portal do świata bajek, baśni lub legend, jakby zostało wykonane celowo, jakby ktoś jego wygląd rozpisał w scenariuszu filmu fantasy. A to dzieło NATURY!
Mimo, że lipa w środku jest pusta wciąż żyje – na wiosnę puszcza liście i pąki kwiatowe, później owocuje. Energia witalna drzewa przede wszystkim pochodzi z warstwy znajdującej się pod korą, a w tym przypadku jak najbardziej takową nasza lipa posiada. Niech żyje jak najdłużej!
Wchodząc do środka musimy uważać na mieszkańców tego drzewa. Licho nie śpi i czeka na Wasze przybycie by zrobić psikusa. Takim działaniem może być np pogryzienie przez … mrówki, które w drzewie mieszkają i, które mogą wpaść za koszulę i sprawić nieco bólu. Ale to raczej zdrowe, więc nie ma się czego bać.
SKWER
Lipa stoi na niewielkim skwerku gdzie znajdują się ławki oraz kamień z informacją o tym, że stoi tu lipa. Obok znajduje się parking, na którym można zaparkować auto.
Prowadzi tędy również Szlak Waloński wytyczony wokół Szklarskiej Poręby przez najcenniejsze miejsca.
Tak wygląda ten teren w okresie poza sezonem wegetacyjnym
źródło: https://polska-org.pl/981761,foto.html?idEntity=559036
NAGRANIE
Chodźmy do środka …
GRZYBOWO
Jesienią, pod lipą owocują gromadnie grzyby z rodzaju Coprinopsis (czernidłaki) najprawdopodobniej czernidłaki szarawe (ale aby mieć 100% pewność trzeba by to sprawdzić pod mikroskopem – wiele gatunków czernidłaka ma zbliżoną morfologię).
Pięknie się komponują ze starą lipą i jej opadłymi liśćmi …
Trzymaj się mocno! Dużo słońca …
PS. Drzewo odwiedzane jest stosunkowo rzadko. Pewnie ze względu na jego niepozorny wygląd (gdy jest zielone, nie widać z drogi jego niezwykłego charakteru) oraz nagromadzenie innych atrakcji w najbliższej okolicy tj Chybotek czy Wodospad Szklarki. Wydaje się, że przeciętny odwiedzający Szklarską Porębę ma większe cele niż odwiedzenie tej starej, zmęczony lipy. Ale może i dobrze – ma więcej spokoju 🙂
