Mamy w Sudetach (i w całej Polsce) mnóstwo nazw zawierających słowo chełm. Wielokrotnie słyszałem błędną próbę wyjaśnienia od czego one pochodzą. Nie! Nie nawiązuję one do słowa hełm, a wymienione szczyty nie są podobne kształtem do żołnierskiego HEŁMU i dlatego tak je nazwano! Sprawy mają się zupełnie inaczej …
Istnieje staropolskie (wywodzące się jeszcze z prasłowiańskiego słowa „cholm„) słowo „chełm” oznaczające górę, wzgórze lub pagórek, i to właśnie ono posłużyło do nadania licznych nazw.
A hełm, jak nietrudno zauważyć, piszemy przez samo „h” i to zupełnie inne słowo posiadające zupełnie inną etymologią. Wywodzi się z języków germańskich i oznaczało ochronne nakrycie głowy. Mniej więcej 600 lat temu zawitało również u Słowian i przetrwało do naszych czasów. W późniejszym czasie słowo hełm posłużyło w architekturze do nazywania nakryć np. wież itd. Na poniższym zdjęciu hełmy nakrywające wieże obiektów z Bolkowa.
PAGÓRY I PAGÓRKI
Chełmiec czy Chełmczyk wyglądają jak takie nieco większe „pagóry”, Chełmsko Śląskie położone jest w dolinie między zielonymi górkami i pagórkami, a Park Krajobrazowy Chełmy na Pogórzu Kaczawskim to już w ogóle jest jedna wielka kraina zielonych pagórków, a na ich skraju leży sobie wieś Chełmiec.
Na Pogórzu Karkonoskim, niedaleko Podgórzyna znajdziemy szczyt o nazwie Chełm. A za Chełmem znajduje się wieś Zachełmie! Jakieś to proste w zrozumieniu. Z kolei w Górach Bardzkich, nad wsią Siodłków góruje Chełmik liczący sobie 471 m n. p. m.
Z kolei na Lubelsczyźnie znajdują się Pagóry Chełmskie co chyba można porównać do masła maślanego. Bo skoro chełmy to również pagóry/pagórki to mamy „Pagóry Pagórkowe”.
Mieliśmy też malarza Chełmońskiego (w Jeleniej Górze znajduje się jego ulica), i ciekawe czy malował urokliwe, zielone chełmy? Za pewne tak, bo lubował się w Naturze.
INNE JĘZYKI
W języku czeskim do dzisiaj również można znaleźć pamięć o prasłowiańskim słowie cholm oznaczającym pagór lub wzgórze. Mamy np. w Wysokim Jesioniku szczyt o nazwie Zlatý chlum. W tym przypadku chlum jest słowem odpowiadającym naszemu chełm. Również w językach rosyjskim i bułgarskim przetrwały do dziś podobne słowa. W rosyjskim to „hołm„(холм), a w bułgarskim to „hyłm„(хълм). Nazwa ta zatem ma charakter ogólnosłowiański.
PS. Na zdjęciu poniżej Domy Tkaczy z Chełmska Śląskiego
A tu Chełmczyk we Wzgórzach Bramy Lubawskiej, ten z przecinką pod startowisko dla paralotni, po drugiej stronie Zbiornika Bukówka (Sudety Środkowe).
