Góry Jastrzębie? Gdzie to ? W Polsce? W Sudetach? Pewnie niewielu z Was słyszało, że w ogóle takie góry gdzieś są. Ale Istnieją na prawdę! Oczywiście, że w Sudetach!
GDZIE TO JEST
W Polsce mamy ich niewielki skrawek, w zasadzie ogranicza się tylko do jednego szczytu, który dziwnym trafem znalazł się po północnej stronie granicy. Zresztą sami zobaczcie, bardzo dobrze obrazuje to mapa poniżej, na której oznaczyłem przybliżone granice tego pasma.
Cała reszta, tego i tak niewielkiego pasma górskiego (będącego częścią broumowskiej vrchoviny), znajduje się po czeskiej stronie granicy.
Pewnie dlatego rzadko używane są te dwa słowa – Góry Jastrzębie – bo skoro ogromna większość leży po czeskiej stronie to o wiele, wiele częściej pada ich czeska nazwa – Jestřebí hory.
Góry te lezą w Sudetach Środkowych, są częścią broumovskiej vrchoviny, której innym pasmem są np Adszpaskoeplicke Skaly albo Policka vrchovina, które my określamy jako czeskie partie Gór Stołowych. Wiem, cała ta geomorfologia jest bardzo złożona. Nie ułatwiają tego różnice w „zaliczaniu do …” pomiędzy polskimi a czeskimi geografami. Można jednak powiedzieć, że Jański Wierch to w 100% Góry Jastrzębie, chociaż Polacy często wpychają ten szczyt do jednego worka z Górami Kruczymi (czyli zaliczają go do Gór Kamiennych). Taka klasyfikacja wydaje się być błędem gdyż eliminuje tę możliwość już sama odmienność w budowie geologicznej.
Rozciągają się miedzy takimi miastami jak Trutnov (na zachodzie) i Hronov (na wschodzie).
Jedyny szczyt, który należy do terytorium Polski to oczywiście wymieniony wyżej Jański Wierch (cz. Janský vrch).
Jański Wierch oznaczyłem czerwonym kółkiem.
Znajduje się na południowy-zachód od niewielkiej wsi Okrzeszyn (5 km na południe od Chełmska Śląskiego, powiat kamiennogórski), i na północny zachód od czeskiej miejscowości – Petrikovice. Między tymi lokacjami można swobodnie poruszać się po „zielonej granicy” turystycznej.
Przejdźmy do ciekawszych aspektów tego skrawka ziemi.
Ze szczytu rozciąga się szeroka panorama na pobliskie góry i górki, a z za nich wyłaniają się również czeskie Karkonosze (w tym Černá hora). Panorama widoku rozciąga się na około 180 stopni. ale powoli zasłaniają ją drzewa. Śnieżkę można np zobaczyć już tylko i wyłącznie przez drzewa, ale widok i tak zasłaniają wybudowane tam kilkanaście lat temu wiatraki.
PRZEPAŚĆ
Szczyt nie jest zabezpieczony poręczami dlatego trzeba uważać. Dlaczego? Tu muszę wtrącić kilka geologicznych grosików :p
A więc, wierzchołkiem szczytu (również i innych w obrębie Gór Jastrzębich) przechodzi tzw. próg strukturalny (kuesta). Rzeczywiście jest on bardzo stromy, skalny, i w wielu miejscach posiada formę urwiska skalnego. W przypadku Jańskiego Wierchu przepaście sięgają nawet 20 metrów więc …
… można zakończyć żywot jeśli by się z takiego progu, nie daj Matko Naturo, spadło :/.
Miejcie się na uwadze! I nie bierzcie przykładu z osoby na zdjęciu powyżej …
Wspomniany próg jest pięknym efektem prac erozji następującej w długim czasie. Skały które zostały i tworzą próg były wytrzymalsze niż skały, które przez różnorakie czynniki uległy erozji. Na Jańskim Wierchu próg ciągnie się na odcinku prawie 2 kilometrów, w niektórych miejscach jest mniej wyraźny w innych skalne skarpy na prawdę robią wrażenie.
Schowane są w nim bardzo interesujące formy wietrzenia w postaci niewielkich jaskiń, zagłębień, wyizolowanych filarów, okien skalnych itd.
Gdy już dotrzecie na szczyt to będziecie o tym wiedzieć 🙂
PUNKT WIDOKOWY
Nad jedną z przepaści, w miejscu oznaczonym na mapie jako Krausova vyhlídka (fotografie poniżej) na skalnym tarasie zamocowano w ostatnich latach poręcze (nigdy nie widziałem nowocześniejszych :p). Obok postawiono drewnianą chatkę – schron przed deszczem lub miejsce odpoczynku, i tablice informacyjne. Czesi prowadzą tędy ścieżkę edukacyjną. Miejsce to jest oddalone od wierzchołka góry o około 5 minut spaceru, na wschód. Znajduje się również na szlakach zielonym (granicznym) i żółtym.
JASKINIA
Około 100 metrów od najwyższego punktu znajduje się jaskinia Medvědí doupě (po polsku – niedźwiedzia nora). To niewielka jaskinia, głęboka na około 9-10 metrów wysoka na metr i szeroka na 1,5 metra. Jaskinia powstała w urokliwych czerwonych (górnokarbońskich) piaskowcach arkozowych, które tu i ówdzie odsłaniają się w wystających skałach, dając się podziwiać. Geologicznie jest to jednak o wiele bardziej złożony twór gdyż występuje je wiele różnych typów skał m.in zlepieńce.
Przejście poniżej szczytu jest bardzo trudne gdyż teren jest bardzo stromy, znajdują się tam obrywy skalne, sporo luźnej zwietrzeliny oraz połamane drzewa. Wszystko dodatkowo zarośnięte jest młodymi samosiejkami oraz ostrężyną. Za to występują tutaj piękne formy symbiozy przedstawicieli przyrody ożywionej i nieożywionej. Wśród skał rosną mchy, krzewy i nierzadko nawet „dorosłe” drzewa. Te ostatnie nieraz przybierają przedziwne formy (jak na zdjęciu powyżej). Ale nie ma co się im dziwić, a jedynie podziwiać, że mimo przeciwności losu dały sobie radę 🙂
W okolicach szczytu i podążając granicznym szlakiem zielonym w kierunku Petrikovic natrafimy na wiele mniejszych lub większych formacji skalnych. Janský vrch stoi na granicy polsko-czeskiej, przez jego wierzchołek przechodzi granica, która biegnie w przeciwnych kierunkach od szczytu szlakiem zielonym. Tak już się przyjęło, że ten kolor szlaku jest bardzo często kolorem szlaków granicznych.
STARA BUCZYNA
Północne zbocza szczytu, na niewielkim obszarze są porośnięte starą buczyną. Jest to bardzo bogaty przyrodniczo teren, w którym można spotkać np. wiele ciekawych gatunków grzybów.
PS. Szczyt Jańskiego Wierchu to jedno z kilku miejsc na terenie Gór Jastrzębich, gdzie można znaleźć skamieniałe drewno sprzed 300 milionów lat! Co ciekawe, z kawałków tego drewna powstawały w przeszłości pomniki, które do dzisiaj można podziwiać w okolicy
Komu w drogę temu dobry humor 🙂
