Przejeżdżając przez tą wieś każdemu wpada w oczy stara brama wjazdowa z półkolistym sklepieniem prowadząca do wiejskiego gospodarstwa. Drugiej takiej nie ma w okolicy więc można powiedzieć, że w skali regionu to unikatowy zabytek. W dodatku brama jakby pełniła również funkcje kaplicy co nie zdarza się często. Przyjrzyjmy się bliżej zarówno bramie jak i okolicy …
BŁAŻKOWA
To średniej wielkości wieś w gminie Lubawka (około 3 km na północ) rozciągnięta na całej swojej długości wzdłuż rzeki Bóbr, która ma swoje źródła niecałe 10 kilometrów wcześniej.
Geograficznie wciśnięta jest również między Góry Krucze zaliczane do Gór Kamiennych oraz Wzgórza Bramy Lubawskiej zaliczane do Kotliny Kamiennogórskiej.
Panorama wsi Błażkowie. Na pierwszym planie zabudowania zabytkowego zespołu do którego prowadzi opisywana brama.
Pisałem już o tej miejscowości w kontekście jednego z najstarszych w Sudetach i na Śląsku kamienia granicznego z 1577 roku. Materiał ten możecie znaleźć tutaj, dowiecie się dzięki niemu więcej o historii tej miejscowości: Tajemniczy kamień z Błażkowej. Ma prawie 450 lat i opowiada historię podziału …
ZABYTKOWY ZESPÓŁ MIESZKALNY
Znajduje się na południowym krańcu wsi, na samym wjeździe (lub wyjeździe).
Wraz z budynkiem mieszkalnym i kilkoma budynkami gospodarczymi stanowi dawny zespół mieszkalno-gospodarczy. Wszystkie obiekty są wpisane na listę zabytków.
Znajdują się w rękach prywatnych, są zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo, więc ich oględziny mogą odbyć się jedynie podczas przechadzki główną drogą lub przejazdu autem bądź rowerem. Ale warto się tu zatrzymać i przyjrzeć się bramie. Nieczęsto się takie widuje.
Po drugiej stronie drogi można zauważyć jeszcze piwnicę wkomponowaną w zbocze, która w przeszłości służyła gospodarstwu jako miejsce do przechowywania płodów rolnych.
A tak wygląda ten „zespół” na fotografii zbliżeniowej wykonanej ze Świętej Góry.
HISTORIA
Niewiele jej udało mi się odkryć, ale najważniejsze tak!
Obiekty mieszkalny oraz gospodarcze pochodzą z połowy XIX wieku ale brama jest od nich starsza! Pochodzi jeszcze z poprzedniego – z XVIII wieku!
BRAMA
Posiada półkoliste sklepienie.
W ostatnim czasie (bodaj w 2020 roku) została odrestaurowana i prezentuje się bardzo dobrze. Co ciekawe w ten sam sposób został wyremontowany budynek mieszkalny we wspomnianym zespole do którego owa brama prowadziła w przeszłości.
Prowadziła w przeszłości? Tak, bo obecnie wjazd jest tuż obok, a brama pełni funkcje ozdobne.
Skoro pochodzi jeszcze z XVIII wieku to nie trudno odpowiedzieć na pytanie dlaczego już nie jest wykorzystywana. W tamtym czasie nie było było jeszcze traktorów z wysokimi przyczepami (np. do zbierania siana) a transport odbywał się na wozach zaprzęgniętych w konie lub woły. Taki wóz zapięty za woły mieściłby się w bramie ale współczesne traktory z przyczepami już nie. Stąd nie ma potrzeby korzystać z bramy i być może dzięki temu nikt jej nigdy nie zniszczył żadnym sprzętem rolniczym.
W przeszłości brama była wkomponowana w okalające gospodarstwo mury (przynajmniej od strony drogi prowadzącej przez wieś). Część z tych kamiennych murów można wciąż zobaczyć w jej okolicy, choć z roku na rok jakby były niższe. Poniżej zdjęcie ukazujące mur w 2014 roku.
BRAMA Z KAPLICZKĄ CZY KAPLICZKA W BRAMIE?
W zasadzie trzeba by się zastanowić w jakim stopniu brama pełniła również funkcje kapliczki, ale może zostawmy te rozważania na później a skupmy się na innych detalach.
W bramie znajdują się dwie wnęki, a w nich figurki – Matki Boskiej z dzieciątkiem oraz św. Jana Nepomucena. jeszcze 2 dekady temu były przeszklone. Oprócz tego, w lewej części bramy znajduje się jeszcze niewielkie pomieszczenie w którym … nie mam pojęcia co się znajduje bo nie sposób do niego zajrzeć (co również byłoby naruszeniem czyjejś własności prywatnej). Ale podejrzewam, że to niewielkie pomieszczenie przypomina inne tego typu wnętrza z niewielkich kapliczek domkowych. W przeszłości (lub w dalszym ciągu) mogło zawierać wnękę ołtarzową na krzyż, rzeźbę i inne symbole chrześcijańskie.
Co do dwóch rzeźb to prezentują się następująco:
Jeszcze jedna rzeźba znajduje się w elewacji frontowej budynku mieszkalnego.
KIKA LAT WSTECZ
Udało mi się odnaleźć w swoich zbiorach kilka starych fotografii bramy i gospodarstwa. Pochodzą z 2014 roku. Widać na nich bramę jeszcze sprzed remontu, prezentuje się nieco odmienne. udekorowana była dodatkowo drewnianym kołem od starego wozu.
