Pomiędzy przełęczami Chełmską a Strażniczym Narożem buduje się grzbiet, którym biegania granica polsko-czeska. Są w nim wyszczególnione dwa szczyty, których kulminacje dzieli niespełna 100 metrów. Jak wygląda ten kawałek świata? O tym w dzisiejszym wpisie.
ZAWORY
To część Gór Stołowych kojarzona najczęściej z Rezerwatem Przyrody „Głazy Krasnoludków” lub Czartowskimi Skałami. Obejmują północno-zachodnie obrzeże tego pasma. Teraz jest bardzo przyjemny i bardzo spokojny – turystów jest to zdecydowanie mniej niż we „właściwych” Górach Stołowych. Można udać się tu na kilkugodzinną wędrówkę i nie spotkać żywej duszy 🙂
O Zaworach pisałem już w przeszłości, m. in. o:
Budowa górskiej drogi Adolfa Hitlera w Górach Stołowych i kamień z wyrytymi napisami …
Czartowskie Skały! Kto ukradł Bliźniaczki? Skały widmo? Czart tkwi w szczegółach!
Krasnoludzkie grzyby pod Gorzeszowem czyli Rezerwat Głazy Krasnoludków
Kamienny Drogowskaz pod Złotą Górą w Zaworach
DWA SZCZYTY
Patrząc od zachodu (z okolic Chełmska Śląskiego) panorama tego miejsca wygląda następująco. Pozwoliłem sobie opisać widok by uprościć identyfikację opisywanych szczytów.
Na zboczach Zielonki znajduje się popularna (istnieje od kilku lat dopiero) platforma widokowa, zlokalizowana tuż przy asfalcie, poniżej Przełęczy Strażnicze Naroże. Widać z nie Góry Krucze, Rudawy Janowickie czy nawet Karkonosze.
Dwa wymienione szczyty to Zielonka mierząca 701 m n. p. m i będąca drugim co do wysokości szczytem pasma Zaworów oraz Strážnice (znane również jako Strážný vrch) (697 lub 696 m n. p. m.). Co ciekawe bliżej przełęczy Srażnicze Naroże znajduje się pierwszy z wymienionych szczytów ale to od tego bardziej oddalonego zaczerpnęła ona swoją nazwę.
Zielonka w czasach niemieckich nosiła nazwę, która pokrywa się z obecną „Der Grüne Berg” (w tłumaczeniu dosłownym to „Zielona Góra”). Natomiast Strážnice to nic innego jak polskie słowa „Strażnica” co może pochodzić z położenia geograficznego na samym skraju państwa, a w zasadzie to na granicy państwa.
Tak prezentują się z różnych perspektyw:
Wejście na Zielonkę od północy jest stosunkowo proste, lekko strome. Przez jej szczyt prowadzi zielony, graniczny szlak turystyczny, który przez Strażnicę dociera do Przełęczy Chełmskiej i dalej biegnie wzdłuż granicy w kierunku południowym – do Okrzeszyna.
Grzbiet jest stosunkowo płaski w orientacji południkowej, ale opada dość stromo na polską stronę. Z kolei na czeską stronę opada bardzo ale to bardzo łagodnie i można powiedzieć, że tworzy tu stoliwo.
Całość grzbietu z Zielonką i Strażnicą porośnięta jest lasem świerkowym chociaż rośnie tu również trochę wiekowych buków czy brzózki.
Południowe zbocza Strażnicy są strome, więc podejście może sprawiać trudności co po mniej sprawnym piechurom.
SŁUPKI GRANICZNE
Oprócz „klasycznych” biało-czerwonych słupów granicznych można tu jeszcze zobaczyć kilka innych np. tzw. słupki trygonometryczne (triangulacyjne) z czasów Czechosłowacji, oznaczone napisem TSH (Triangulace státních hranic czyli po polsku triangulacja granicy państwowej). Ten ze zdjęcia poniżej znajduje się w okolicach najwyższego punkt Zielonki.
jest nawet zaznaczony na starych czeskich mapach jako wyznaczający najwyższy punkt góry 701,2 m n. p m.
Ale powyższa mapa mówi nam jeszcze coś innego a mianowicie, że Czesi nie wyróżniają w ogóle takiego szczytu jak Zielonka. Dla nich cały ten szczyt to Strážný vrch,
Jeden z biało-czerwonych słupków posiada błąd lub został przez kogoś (w formie żartu) przerobiony. Ale wydaje mi się, że „kamieniarz” wykonał zły ryt kierunkowy i musiał poprawiać. W efekcie kamień wskazuje dwa kierunki przebiegu granicy 😛
Do rozgryzienia pozostały mi jeszcze te słupki.
Ten ostatni to najprawdopodobniej dawny słupek graniczny tylko, że złamany.
PRZEJŚCIE GRANICZNE
Przez południowe, strome zbocze Strażnicy od dawien dawna prowadziła droga do Czech – przejście graniczne. Do 2007 roku spełniało jeszcze funkcję pieszego przejścia granicznego ale po przystąpieniu do paktu „Schengen” zostało ono zlikwidowane (przez możliwość swobodnego przekraczania granicy).
Oglądając stare, jeszcze przedwojenne mapy można dojść do wniosku, że pobliskie wsie tj Łączna i Różana były lepiej skomunikowane z czeskimi miejscowości tj Libna czy Zdoňov niż z Chełmskiem Śląskim. Co prawda istniała sieć dróg leśnych i szlaków, którymi można było przedostać się z Chełmska Śląskiego do Łącznej ale lepszej jakości drogi, którymi np można by przejechać pojazdami zmechanizowanymi, wiodły z Łącznej do czeskich miejscowości. Dopiero po budowie drogi przez Niemców w okresie drugiej wojny światowej sytuacja uległa zmianie. Co prawda Niemcy drogi nie ukończyli ale wytyczono i częściowo wykonano już solidną drogę łączącą Chełmsko Śląskie z Łączną, którą obecnie odbywa się tu ruch samochodowy na trasie Chełmsko Śląskie – Mieroszów.
CHKO BROUMOVSKO
Najniższe, najbardziej wysunięte na południe, partie Strażnicy objęte są ochroną w ramach CHKO Broumovsko.
