Wpatrując się w mapę Rudaw Janowickich od razu rzuca się w oczy mnogość symboli w kształcie skałek. Cały mapa jest wręcz nimi pokryta. To wychodnie granitów (w ogromnej większości), które dzięki większej odporności na czynniki erozyjne ostały się do dziś podczas gdy reszta … uległa. Skałki te są jednym z symboli tego pasma górskiego. Niektóre z nich kryją w sobie tajemnice i mówią nam mnóstwo o procesach, które stworzyły ten region. Dziś przedstawimy Wam jedną z nich, jedną z najciekawszych w całym paśmie!
Najszybciej można dotrzeć tu z Mniszkowa ale niewiele dalej jest z Janowic Wielkich. Dotarcie jest bardzo proste i nikomu nie powinno sprawić kłopotów, więc na ten temat nie napiszemy nic 🙂 Szczególnie, że droga, którą można dostać się pod te skały jest praktycznie do samego końca asfaltowa. To droga pożarowa. Bleee :/
Skały wyłonią się z zza drzew jak tylko się do nich zbliżymy.
Górne partie turni
Znajduje się na wysokości około 600 – 620 m n. p. m.
Skalny Most znajdziemy około pół kilometra od potoku Janówka, na jego lewym brzegu. Na obu brzegach można spotkać tu znacznej wielkości formacje skalne. W ich powstaniu (i dzisiejszym kształcie) miał oczywiście swój udział wspomniany potok, który przez setki tysięcy lat wyżynał sobie drogę w skalnym podłożu tworząc dzisiejszą Dolinę Janówki. W trakcie jej tworzenia wody porywały w swój prąd materiał skalny (zwietrzelinę) powstały w wyniku erozji wietrznej i mrozowej. W ten sposób dolina pogłębiała się, a najodporniejsze na działanie czynników erozyjnych skały stopniowo wyłaniały się ponad teren. Tak powstał m. in. Skalny Most o którym piszemy 🙂
Skalny Most to nazwa całej formacji skalnej. Jest to długa na ponad 100 metrów grzęda skalna chowająca się w ziemię w raz ze wznoszeniem się terenu (albo wyłaniająca się z ziemi wraz z jego spadkiem). W grzędzie tej powstała luka, ale ta nie podzieliła jej na dwie części ponieważ wciąż łączy je „most”. Ów połączenie znajduje się wysoko nad ziemią w około 4/5 wysokości formacji.
Można również nazwać wyższą, dolną część formacji basztą albo turnią (ze względu na jej pionowe wręcz ściany). Most szeroki jest na ok 4-5 metrów w zależności od której strony go obserwujemy i jest bardzo widowiskowy. Sprawia wrażenie jakby miał runąć w niedalekiej przyszłości. Ściany skalne turni sięgają na wysokość prawie 25 metrów. Jest co podziwiać! Brawo matko naturo!
Dla tych, którzy by chcieli zobaczyć most z góry mamy dwa słowa – bardzo ostrożnie! – ponieważ na górze nie jest najbezpieczniej a przepaście są na prawdę spore. Z góry rozciąga się szeroka panorama na lasy i inne formacje skalne oraz widok na Góry Kaczawskie (na fotografiach poniżej).
Geologicznie!
Oprócz tego, że cieszy oko turystów cieszy również biegłe umysły w dziedzinie geologii (a może również i inżynierii?). Dlaczego? Cała formacja zbudowana jest z granitów waryscyjskich (znajdujących się w obrębie tzw. plutonu karkonoskiego zwanego również granitem karkonosko-izerskim) a granit jak to granit cechuje się specyficznym ciosem (rozpadem). Zachodzi on w trzech prostopadłych do siebie płaszczyznach co jest doskonale widoczne na większości ostańców granitowych. Cios ten tworzy swoiste schody, progi, bloki i bloczki skalne. Pierwszym etapem rozpadania jest oczywiście wietrzenie co ujawnia się systemem spękań. Zwróćcie uwagę na in prostopadłość i równoległość. O to właśnie chodzi w tym wietrzeniu 🙂
Ale na czym polega fenomen Skalnego Mostu?
A więc, dlaczego bloczki skalne (przypominające ściśnięte składniki szaszłyka) nie runęły w dół wraz z resztą tego, co otworzyło pod mostem okno skalne? Dlaczego zachowały się górne partie „stropu” pionowych bloków a dolne uległy i zawaliły się? Powinny również runąć, zawsze tak się dzieje w przypadku takiego rodzaju budulca! Zawsze, ale nie w przypadku naszego skalnego mostu, który jest tu odosobnionym tworem tego typu i nie spotkamy nic podobnego w pobliżu. Najwidoczniej akurat te fragmenty granitu były mocniejsze i odporniejsze niż pozostałe i przetrwały prawem dżungli – silniejszy przetrwa! Skalne mosty powstają najczęściej w skałach osadowych, najczęściej w piaskowcach, natomiast w grancie BARDZO RZADKO! Stąd bierze się wyjątkowość tego cudu natury. Doceniajmy go! Dlatego poświeciłem mu tyle uwagi 🙂
Można tu również doszukać się żył aplitowych. Jednak z nich jest sporych rozmiarów bo osiąga grubość prawie połowy metra (poniżej)
Powstanie mostu utworzyło bardzo ciekawe okno (na fotografiach poniżej).
Skały w Rudawach Janowickich charakteryzują się znaczną promieniotwórczością (i tak jest również w przypadku Skalnego Mostu), ale nawet jeśli, nie da się stwierdzić, że mogą być niebezpieczne dla ludzi, roślin czy zwierząt! Nie bójcie się ich. Zresztą prawie cały obszar tego pasma górskiego charakteryzuje się wysokim promieniowaniem czemu nie można się dziwić, w końcu pod powierzchnią znajdziemy mnóstwo przeróżnych rud polimetalicznych, które od prawie tysiąca lat były już eksploatowane.
Wspinaczka!
Wytyczono tu kilkanaście tras wspinaczkowych o różnym poziomie trudności. Niektóre są wręcz extremalnie trudne. Rzetelnie wykonane tzw „topo” wspinaczkowe można pobrać tutaj;
Topo wspinaczkowe Skalnego Mostu w Rudawach Janowickich (PDF)
Część z topo dostępnym pod powyższym linkiem.
Wspinacz z wrocławskiej ekipy wspinaczkowej pokonujący drogę o poziomie trudności VI.1
16 maja 1931 ginie tu niemiecki wspinacz Walter Tuffeck, który spada ze skały i ponosi śmierć na miejscu. informuje o tym tablica pamiątkowe przytwierdzona do skały w dolnej części formacji. Niech udziela lekcji pokory wspinaczom, życie jest jedno, nie jeden most do przejścia i nie tylko ten skalny 🙂
Przyglądając się dokładnie formacji można znaleźć wiele okazałych szczelin, rozpadlin, jam, i tuneli. Niektóry są bardzo wąskie i bardzo długie.
Przybywajcie, oglądajcie! Świat jest piękny! 🙂
