Jest pospolitym pająkiem, pomieszkuje również w pobliżu siedzib ludzkich. W obrębie tego gatunku wystąpiła niezwykle interesująca, i zarazem okrutna, adaptacja pomagająca mu przetrwać.
PAJĄKI
Nie lubicie pająków? Hmm. Ja też za nimi nie przepadam wizualnie, ale nie przeszkadza mi to w podziwianiu ich i docenieniu ich wyjątkowej egzystencji, funkcjonalnej budowy ciała, ciekawych zachowań, kunsztu przędzenia nici czy też sztuki i strategii ataku. Są fantastycznie ciekawe.
SIDLISZ PIWNICZNY
Należy do rodziny sidliszowatych.
Mogliście go spotkać na swojej drodze już nie raz. A to z racji tego, że często zamieszkuje nasze pobliża: wilgotne i ciemne piwnice (stąd właśnie jego nazwa gatunkowa) czy różnego typu drewniane zabudowania gospodarcze. Zamieszkują też pod drewnianymi pieńkami lub pod korą gnijącego drewna. pod kamieniami, Jednak najlepiej czuje się w lesie i tam możemy go spotkać najczęściej, zwłaszcza w lasach liściastych i mieszanych. Pająk ten choć sztukę kamuflażu i ukrywania się ma w małym palcu (tzn. w najkrótszej z 6-ciu kończyn :p ) to jednak nie da się ukryć, że jest to gatunek liczny. Ale zamieszkuje wyłącznie Europę, chociaż próbowano go introdukować w Stanach Zjednoczonych. Do dziś niektórzy twierdzą, że można go spotkać w „nowym świecie” ale informacje te nie są oficjalnie potwierdzone.
SIDLISZ PIWNICZNY
Amaurobius ferox
90% aktywności życiowej tego pająka przypada na porę nocną/wieczorną.
ROZMIARY
Dorosłe osobniki nie przekraczają 2 cm, co sprawia, że możemy powiedzieć, że to jedne z większych pająków w Polsce. Najczęściej nie przekraczają jednak 1,5 cm i to jedynie samice, samce są trochę mniejsze i dorastają do maksymalnie 12-13 mm.
SPOŁECZNY
Ciekawostką jest społeczny charakter tego gatunku, choć ten w świecie pająków występuje bardzo rzadko. Ten pierwiastek przejawia się w bardzo intrygujący sposób. Młode pajączki współpracują podczas polowań. Wspólnie polując potrafią pokonać nawet kilkunastokrotnie (nawet do 20-krotnie) większą ofiarę od samych siebie. Zadziwiające, że tak niewielkie stworzenia odkryły tak niezwykle korzystną dla nich formę współpracy w zakresie ataku oraz obrony. Bo potrafią również, ale to dopiero w momencie gdy zabraknie matki, zbiorowo wprawiać w ruch ich sieć co odstrasza większe drapieżniki. Zaobserwował to zespół południowokoreańskich arachnologów. ich obserwacje potwierdziły również, że pająki które wcześniej rozpoczęły samodzielne życie są mniejsze (co należy łączyć z mniejszą zaradnością życiową, mniejszą ilością pokarmu itd) od tych, które pozostały w „gnieździe” i polowały wspólnie z rodzeństwem. Oczywiście z rodzeństwem fajnie się poluje, ale gdy polowania idą kiepsko można wytypować, któreś ze swojego rodzeństwa i wspólnie zjeść.
Sidlisze piwniczne zanim odkryją w sobie talent do wspólnych polowań, w ich „obozie” dzieje się coś strasznie niezwykłego i zarazem niezwykle strasznego 🙂
SPRYTNY HORROR!
Jest gatunkiem semelparycznym tzn. takim, który jest w stanie wydać potomstwo na świat tylko raz w ciągu swojego życia (które u sidliszy trwa 2 lata). Dlaczego tylko jeden raz?
U tego gatunku występuje kanibalizm, ale w bardzo nietypowym wydaniu. U wielu gatunków, również pająków, młode osobniki zjadają się wzajemnie w drodze do dorosłego życia i tylko najsilniejsze wygrywają. W przypadku tego gatunku mamy do czynienia ze zjedzeniem własnej matki i to za jej przyzwoleniem! Matka-pajęczyca pozwala (a wręcz zachęca) się pożreć własnym dzieciom z troski o ich przyszłość! Cóż za poświęcenie! obserwacje prowadzone na tych pająkach pozwoliły dokonać wyjątkowego odkrycia a mianowicie, że te z pająków, które pożarły matkę są zdecydowanie większe (około 2,5 krotnie) i silniejsze niż pozostałe, i mają zdecydowanie większą szansę na odniesienie sukcesu prokreacyjnego w dorosłym życiu. Akt zjedzenia matki jest poprzedzony pobudzaniem maluchów przez matkę. Ma to na celu skoordynować ich ruchy, co bezpośrednio przekłada się później na to o czym napisałem w poprzednim podpunkcie – na wysokie zdolności komunikacyjne prowadzące do synchronizacji podczas polowania.
Znając te informacje łatwiej zrozumieć poświęcenie matki. Nie wszystkie mają pozwalają jednak się zjeść, te „rodziny” u których nie wystąpił ten rytualny akt mają bardzo niewielkie szanse aby przetrwać w dorosłym życiu.
MASZYNY GENOWE
Czytałem kiedyś książkę, w której znany ewolucjonista Richard Dawkins określił osobniki poszczególnych gatunków „maszynami genowymi„. Świadomość sposobu przetrwania sidlisza piwnicznego zdaje się bardzo mocno wpisywać w tą koncepcję. Samice uczą przetrwania swoje dzieci samemu ponosząc ogromną ofiarę. Nie one są najważniejsze a przekazane kolejnym pokoleniom samolubne geny!
NAGRANIE
W nagraniu zamieszczonym poniżej możecie poobserwować dorosłego osobnika, który przez przypadek został zaniepokojony w środku dnia. Mieszkał pod kamieniem, który został przewrócony, Przestraszony pająk próbuje się ukryć. Po krótkich oględzinach jego dom został z powrotem postawiony w odpowiedniej płaszczyźnie 🙂
Przerażeni? Nie ma powodów! Co prawda to gatunek, który jest w stanie ugryźć człowieka, ale jego ukąszenie nie jest groźniejsze od użądlenia pszczoły lub osy, est podobnie bolesne. Dodam jeszcze, że na świecie póki co odnotowano jedynie 1 przypadek ugryzienia przez ten gatunek, więc nawet jak wejdzie Wam za koszulę macie niewielkie szanse aby zostać przez niego źle potraktowanym :p
